ਇਕ ਮਸਤਾਨੇ ( ਬੱਗਾ ਸਿੰਘ) ਤੇ ਬੁਧ ਸਿੰਘ ਦੀ ਸਾਖੀ
ਲੁਧਿਆਣੇ ਜਿਲੇ ਤੇ ਆਲਮਗੀਰ ਨਗਰ ਵਿਚ ਦੋ ਭਰਾ ਛੀਂਬੇ ਸਿਖ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਦੇ ਸਨ । ਇਕ ਦਾ
ਨਾਮ ਰਤਨ ਸਿੰਘ ਤੇ ਦੂਜੇ ਦਾ ਬੱਗਾ ਸਿੰਘ । ਬੱਗਾ ਸਿੰਘ ਮਸਤਾਨਾ ਰੈਂਹਦਾ ਸੀ । ਦੋ ਤਰਾਂ ਦੇ ਮਸਤਾਨੇ ਹਨ । ਇਕ ਦਾਨੇ ਮਸਤਾਨੇ ਤੇ ਇਕ ਦੀਵਾਨੇ ਮਸਤਾਨੇ ਹਨ । ਦਾਨੀ ਬਿਰਤੀ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਸੱਚੇ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਅੱਠੇ ਪਹਿਰ ਦਰਸ਼ਨ ਦੇ ਕੇ ਨਿਹਾਲ ਰਖਦੇ ਹਨ । ਬੱਗਾ ਸਿੰਘ ਮਸਤਾਨਾ, ਮਸਤਾਨੀ ਬਿਰਤੀ ਵਿਚ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨਾਂ ਨੂੰ ਆਇਆ ਹੈ । ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰੋਂ ਗੱਡੀ ਤੇ ਉਤਰ ਕੇ ਬਾਲੇ ਚੱਕ ਬੁਧ ਸਿੰਘ ਸਿਖ ਦੇ ਘਰ ਆ ਗਿਆ ਹੈ ਤੇ ਮਸਤਾਨੇ ਬਚਨ ਕਰਨ ਲਗ ਪਿਆ । ਬੁਧ ਸਿੰਘ ਹੋਰਾਂ ਨੂੰ ਆਖਣ ਲੱਗਾ ਛੇਤੀ ਕਰੋ, ਸੱਚੇ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਦੀ ਜੋਤ ਆਈ ਹੈ, ਪਲੰਘ ਵਿਛਾ ਦਿਓ । ਸਿਖਾਂ ਸਤਿ ਬਚਨ ਮੰਨ ਕੇ ਪਲੰਘ ਡਾਹ ਦਿਤਾ । ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਦੇ ਪਲੰਘ ਅੱਗੇ ਵੀ ਸਿਖਾਂ ਦੇ ਘਰੀਂ ਡੱਠੇ ਸਨ । ਕਿਉਂ ਕਿ ਸਿਖ ਰੋਜ ਧੂਫ ਧੁਖੌਂਦੇ ਤੇ ਥਾਲ ਲਵੌਂਦੇ ਸਨ ਜੀ । ਜਦੋਂ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਜਾਂਦੇ ਸੀ, ਓਸੇ ਪਲੰਘ ਤੇ ਬੈਠਦੇ ਸਨ । ਛਾਲ ਮਾਰ ਕੇ ਬੱਗਾ ਸਿੰਘ ਪਲੰਘ ਤੇ ਬੈਹ ਗਿਆ । ਸਿਖਾਂ ਮੱਥਾ ਟੇਕਿਆ, ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਦੇ ਪਲੰਘ ਤੇ ਬੈਠਾ ਕਰਕੇ । ਫੇਰ ਆਖਣ ਲੱਗਾ, ਛੇਤੀ ਕਰੋ ਸਾਡਾ ਥਾਲ ਲੁਵਾਓ ਪਰਸ਼ਾਦ ਪਾ ਕੇ । ਸਿਖ ਜੋਤ ਤੋਂ ਡਰਦੇ ਬਚਨ ਮਨੀ ਜਾਣ । ਫੇਰ ਮਾਘੀ ਦੇ ਦਿਨ ਸਾਰੀ ਸੰਗਤ ਦਰਸ਼ਨਾਂ ਨੂੰ ਆਈ । ਬੱਗਾ ਸਿੰਘ ਮਸਤਾਨਾ ਵੀ ਆਣ ਪਹੁੰਚਿਆ । ਸੰਗਤ ਚਾਰ ਦਿਨ ਰੈਹ ਕੇ ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਮੰਗ ਰਹੀ ਹੈ, ਜਾਣ ਵਾਸਤੇ । ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਬਚਨ ਛੇੜਿਆ ਕਿ ਬੁਧ ਸਿੰਘ ਅਸਾਂ ਸੁਣਿਆ ਹੈ, ਬਾਲੇ ਚੱਕ ਬੱਗਾ ਸਿੰਘ ਪਲੰਘ ਤੇ ਬੈਠਾ ਸੀ ਸਾਡੇ ਵਾਲੇ ਤੇ । ਬੁਧ ਸਿੰਘ ਆਖਿਆ ਹਾਂ ਜੀ, ਉਸ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮੇਰਾ ਥਾਲ ਲੁਵਾਓ ਤੇ ਫੇਰ ਅਸੀਂ ਥਾਲ ਲੁਵਾਇਆ । ਪਲੰਘ ਤੇ ਬੈਠ ਕੇ ਬਗਾ ਸਿੰਘ ਪਰਸ਼ਾਦ ਛਕ ਲਿਆ । ਥਾਲ ਮੈਨੂੰ ਫੜਾ ਕੇ ਆਖਣ ਲੱਗਾ, ਸਾਡਾ ਸੀਤ ਪਰਸ਼ਾਦ ਬੁਧ ਸਿੰਘ ਛਕ ਲਾ, ਅਸੀਂ ਤੇ ਮਹਾਰਾਜ ਸ਼ੇਰ ਸਿੰਘ ਇਕੋ ਹਾਂ । ਏਕ ਜੋਤ ਤੇ ਅਸੀਂ ਦੋ ਮੂਰਤਾਂ ਹਾਂ । ਸੱਚੇ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਮੈਂ ਫਿਰ ਛਕ ਲਿਆ ਹੈ । ਬੁਧ ਸਿੰਘ ਏਹ ਨਹੀਂ ਆਖਿਆ ਕਿ ਸੱਚੇ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਮੈਂ ਭੁੱਲ ਗਿਆ ਹਾਂ, ਮੇਰੇ ਤੇ ਦਇਆ ਕਰੋ । ਸਗੋਂ ਆਖਣ ਲਗਾ, ਸੱਚੇ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਏਹ ਕੇਹੜੀ ਵੱਡੀ ਗਲ ਆ । ਮਸਤਾਨੇ ਵਿਚ ਵੀ ਤੁਸੀਂ ਜੇ ਤੇ ਏਧਰ ਵੀ ਤੁਸੀਂ ਜੇ । ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਸੁਣ ਕੇ ਨਰਾਜ ਹੋ ਗਏ ਤੇ ਕਿਹਾ ਤੁਹਾਨੂੰ ਫੇਰ ਏਥੇ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਔਣ ਦੀ ਕੋਈ ਲੋੜ ਨਹੀਂ । ਮਸਤਾਨਿਆਂ ਨੂੰ ਪੂਜਾ ਭੇਟਾ ਦੇ ਕੇ ਮੱਥਾ ਟੇਕ ਦਿਆ ਕਰੋ । ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮਸਤਾਨਿਆਂ ਨੂੰ ਸਾਡੀ ਪਕੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਧੱਕੇ ਖਾਂਦੇ ਤੇ ਭੁੱਖੇ ਤਿਆਏ ਆਪਦੀਆਂ ਕਰਨੀਆਂ ਦੇ ਫੜੇ ਹੋਏ ਤੁਰੇ ਫਿਰਦੇ ਹਨ । ਤੁਸਾਂ ਆਖਿਆ ਓਨਾਂ ਵਿਚ ਵੀ ਤੁਸੀਂ ਹੋ । ਅਸੀਂ ਮਸਤਾਨਿਆਂ ਵਿਚ ਧੱਕੇ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਨਾ ਖਾਂਦੇ ਫਿਰਦੇ .
ਬਾਲੇ ਚੱਕ ਵਾਲੀ ਸੰਗਤ ਜਿਸ ਵਕਤ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਲੈ ਕੇ ਤੁਰੇ ਹਨ, ਨਹਿਰ ਤੇ ਆਏ ਹਨ ਤੇ ਬੁਧ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਜੋਤ ਰੂਪ ਪਕੜ ਲਿਆ । ਨੈਹਰ ਦੀ ਪਟੜੀ ਦੇ ਉਤੇ ਮੱਛੀ ਵਾਗ ਤੜਫਦਾ ਹੈ । ਨਾਲ ਦੀ ਸੰਗਤ ਬਹੁਤ ਚਿੰਤਾ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ ਤੇ ਕੁਛ ਸਿਖ ਭੱਜ ਕੇ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਕੋਲ ਪਿਛਾਂਹ ਗਏ ਹਨ । ਜਾ ਕੇ ਸਿਖਾਂ ਅਰਜ ਕੀਤੀ ਕਿ ਸੱਚੇ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਬੁਧ ਸਿੰਘ ਬੜਾ ਪੀੜ ਨਾਲ ਤੜਫਦਾ ਹੈ, ਦਇਆ ਕਰੋ । ਜੀਵ ਤੇ ਹਰ ਵਕਤ ਭੁਲਣਹਾਰ ਹਨ ਤੇ ਤੁਸੀਂ ਸੱਚੇ ਮਾਪੇ ਬਖ਼ਸ਼ਣ ਜੋਗ ਜੇ । ਸੱਚੇ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਬਚਨ ਕੀਤਾ, ਮਰਦਾ ਨਹੀਂ, ਜੇਹੜੀ ਬੱਗਾ ਸਿੰਘ ਦੀ ਉਸ ਜੂਠ ਖਾਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਅੰਦਰੋਂ ਨਿਕਲ ਗਈ, ਓਦੋਂ ਰਮਾਨ ਆਜੂ । ਐਸੇ ਦਸਤ ਤੇ ਉਲਟੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈਆਂ, ਪੱਤੀ ਵਾਕਰ ਸਾਰਾ ਸਰੀਰ ਹੋ ਗਿਆ । ਫੇਰ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਨੇ ਪਰਸ਼ਾਦ ਘੱਲਿਆ ਕਿ ਉਸ ਨੂੰ ਛਕਾ ਦਿਉ ਰਮਾਨ ਆਜੂ । ਜਿਸ ਵਕਤ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਦਾ ਪਰਸ਼ਾਦ ਛੱਕਿਆ, ਦੇਹ ਤੰਦਰੁਸਤ ਹੋ ਗਈ । ਫੇਰ ਸਿਖ ਚੁਕ ਕੇ ਚੇਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਘਰ ਕਲਸੀਂ ਲੈ ਗਏ । ਜਾ ਕੇ ਕਪੜੇ ਸਾਫ ਕੀਤੇ ਤੇ ਫੇਰ ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਸਾਰੀ ਸੰਗਤ ਘਵਿੰਡ ਆਈ । ਆਣ ਕੇ ਬੇਨੰਤੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ ਤੇ ਭੁੱਲਾਂ ਬਖ਼ਸ਼ਾਈਆਂ । ਮਸਤਾਨਾ ਓਦੋਂ ਦਾ ਝਿੜਕਿਆ ਮੁੜ ਕੇ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਕੋਲ ਨਹੀਂ ਆਇਆ । ਸਾਰੀ ਸੰਗਤ ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਲੈ ਕੇ ਬਾਲੇ ਚੱਕ ਨੂੰ ਗਈ । ਉਸ ਦਿਨ ਤੋਂ ਬੁਧ ਸਿੰਘ ਨੰਗੀ ਪੈਰੀਂ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਦੀ ਸੇਵਾ ਵਿਚ ਹਾਜਰ ਰਿਹਾ ਕਰੇ ॥